Verbeelding, verhalen en de allerkleinsten

Bibliotheek Sans Souci

Freya De Coster is hoofdbibliothecaris bij Sans Souci in Elsene. Samen met partners als Open Leesdeuren zet ze sterk in op het verlagen van drempels om met kinderen rond taal te werken. Freya stelt ook vast dat er steeds meer aandacht is om een aanbod te creëren voor de allerjongsten. Als bib trekt Sans Souci dan ook actief de kaart van deze doelgroep, zonder de andere doelgroepen en gebruikers uit het oog te verliezen. Freya stelt ons twee laagdrempelige tools voor om met jonge kinderen rond taal te werken: de leeswandeling en de passagebib. Deze twee concepten bouwt de bib, samen met Open Leesdeuren, verder uit in Elsene.

Een passagebib is een kleine boekencollectie op een locatie waar veel ouders en kinderen voorbijkomen en waar dus veel ‘passage’ is. In de inkom van een consultatiebureau bijvoorbeeld, of in een kinderdagverblijf of Huis van het Kind. Ouders en kinderen kunnen er laagdrempelig boeken inkijken of uitlenen dankzij een eenvoudig, gratis uitleensysteem.

Sans Souci wil de passagebib ook in verschillende Elsense kinderdagverblijven introduceren. Er doet al één crèche mee, weldra volgt de tweede. Via een eenvoudige ‘bib-kaart’ houdt het kinderdagverblijf bij wie welk boek mee naar huis neemt. “Met de passagebib hopen we het uitlenen van boeken ingang te doen vinden bij ouders die er nog niet mee vertrouwd zijn. Misschien zetten die ouders zo, mits aanvullende ondersteuning, uiteindelijk zelf de stap naar de bib.” Freya voegt eraan toe dat verschillende andere bibliotheken in Brussel ook al zo’n passagebib hebben, die soms wel eens ‘babybib’ wordt genoemd.

Daarnaast organiseert Sans Souci leeswandelingen, een pilootproject van Open Leesdeuren. “Een leeswandeling is een manier om jonge kinderen en hun ouders zo vroeg mogelijk in contact te brengen met tekens, beelden, iconen, letters en cijfers. Gewoon door samen te kijken naar de wereld rond je. De buurt waar ouders en kinderen regelmatig vertoeven is immers rijk aan beelden en taferelen waar een verhaal achter zit.” Een leeswandeling stimuleert begeleid(st)ers van kinderdagverblijven om verhalend te werken met kinderen. Dat gebeurt met de steun van medewerkers van de bib, die begeleid(st)ers concrete tips geven over hoe je de interesses van kinderen kan detecteren, en hoe je met hen in gesprek kan gaan over wat ze zien, horen, aanwijzen, opmerken.

Freya beaamt dat er steeds meer vraag van ouders is naar creatieve activiteiten met hun baby. De bib zet daarbij voornamelijk in op een fijn belevingsmoment en niet op taalstimulering en -verwerving. Dit terwijl die nood nochtans bij veel ouders leeft. “We merken dat er een grote focus blijft bestaan op Nederlands terwijl dit geen garantie is op taalsucces! Als ouders expliciet naar Nederlandse taalverwerving vragen, verwijzen we hen door naar onze activiteiten voor 4+. Voor de allerjongsten stimuleren we vooral het plezier van met taal en verhalen bezig zijn en ligt de nadruk veel meer op (samen) doen, geprikkeld worden, op dingen zien.”

Spelen met BrOLL

Joke Den Haese is als docente verbonden aan de Erasmushogeschool in Brussel, in de opleiding bachelor Pedagogie Van het Jonge Kind. Ze ontwikkelde een visie die wordt omschreven als ‘groeien door kunst’ en combineert lesgeven met haar werkzaamheden als artistieke coach in een kinderdagverblijf. Ze werkt al heel lang met jonge kinderen en gaat artistiek vaak aan de slag in samenwerking met gemeenschapscentra, bibliotheken, kinderdagverblijven…

Joke heeft een achtergrond in beeldende kunst en inspireert kinderen en volwassenen om, vanuit verbeelding, de wereld onderzoekend te benaderen en het culturele bewustzijn te verdiepen. Met haar ateliers en projecten inspireert Joke kinderen en volwassenen om te co-creëren, binnen diverse contexten en met zoveel mogelijk verschillende materialen. Zo coördineert Joke onder meer ook BrOLL: het Brussels Open Living Lab.

BrOLL is een sociaal-educatief project binnen de Erasmushogeschool. Daarbij worden oude, afgedankte materialen (‘brol’) actief ingezet om kinderen en volwassenen uit verschillende socio-culturele en socio-economische achtergronden met elkaar in verbinding te brengen. Eén van de projecten dat met brol wordt vormgegeven is een ‘prikkelparcours’ voor de allerjongsten. Joke: “Kinderen worden uitgenodigd om te experimenteren met materialen om hun verbeelding en nieuwsgierigheid aan het werk te zetten. Opvoeders worden aangemoedigd om creatieve installaties te bedenken, te bouwen, elk kind op diens eigen niveau te stimuleren en ermee in interactie te gaan. De kinderen sturen zelf het gebeuren vanuit hun natuurlijke exploratiedrang. Zij worden uitgenodigd om zelf als kleine kunstenaars op onderzoek te gaan en zo een inspiratiebron te worden voor iedereen.”

In de BrOLL-workshops kan iedereen ontdekken hoe materialen kunnen inspireren om, door middel van verbeelding en spel, ontmoeting te faciliteren. “De frustratie van het niet-begrijpen of niet begrepen worden kan verdwijnen wanneer we elkaars denken letterlijk ‘zien’.” BrOLL nodigt mensen daarom uit om hun verhalen vanuit nieuwe perspectieven te bekijken, vorm te geven en te delen. Joke verduidelijkt: “De manier waarop we de innerlijke wereld naar buiten brengen, vertelt veel over wie we zijn en wat ons bezighoudt. De kracht ligt in de informele dialoog, de co-creatie van materie en verhalen en het proces.”