Kunst in het kinderdagverblijf

Kinderdagverblijf Roodebeek

Het gemeentelijk kinderdagverblijf Roodebeek vertrekt vanuit een ervaringsgerichte aanpak. Zij hebben 49 plaatsen, onderverdeeld in een babygroep tot 18 maanden en twee lopersgroepen. Het team bestaat uit tien begeleid(st)ers, aangestuurd door pedagogisch coach Céline Daubie.

Daarenboven is Joke Den Haese, die we eerder in de publicatie introduceerden, er twee halve dagen per maand aan de slag met kinderen en begeleid(st)ers als artistieke coach. Ze doet dit al meer dan 25 jaar en is er gestart vanuit het idee van de ‘atelierista’, naar het gedachtengoed van Reggio Emilia. “De voormalige coördinator, Imelda De Maegd, was een sterke aanhanger van Reggio Emilia en introduceerde de ideeën in het kinderdagverblijf,” vertelt Joke. Volgens dit gedachtengoed zou, naast de pedagogische coach, ook een kunstenaar permanent aanwezig moeten zijn. Iemand die de verwondering die kinderen stuurt vertaalt naar betekenisvolle projecten, ze grondig uitdiept en kunstzinnig vertaalt. Volgens coach Céline werd naar de best mogelijke invulling van dit idee gezocht en werd de psychomotorische ondersteuning met een artistieke opdracht ingevuld. De fulltime aanwezige ‘atelierista’ draagt zo, samen met de pedagogische coach, zorg voor de verdiepende visie binnen de werking. De hiervoor benodigde extra uren worden vanuit de gemeente betaald.

Joke vult aan: “De activiteiten vinden samen met de andere begeleid(st)ers plaats, en kinderen kunnen kiezen of ze al dan niet meedoen. Er staat geen eindresultaat voorop, de activiteit afwerken is geen prioriteit. We werken vanuit het materiaal dat voorhanden is, vanuit thema’s die zich aandienen (dagelijkse ervaringen uit hun wereld, natuur, ...) en vanuit de autonomie van ieder kind.” Joke zet de interesses van de kinderen om in materie: “Als de kinderen bijvoorbeeld naar het park gaan, verzamelen ze materialen die ik dan omzet in kunstzinnige sessies. Ik ben actief aanwezig in de ruimte en biedt diverse technieken aan, maar de kinderen hebben steeds de keuze of ze willen meedoen of niet. En dat verloopt eigenlijk altijd vlot! Er wordt veel met materialen gewerkt, met verf en klei en er wordt vaak naar muziek geluisterd, ook opera. Prentenboeken worden als inspiratie ingezet en we gaan regelmatig naar een park of bos om zo de buitenwereld naar binnen te brengen.”

Céline vertelt dat nieuwe begeleid(st)ers soms wat tijd nodig hebben om zich de visie van het kinderdagverblijf eigen te maken: “Wellicht omdat we minder structuur hebben dan doorsnee kinderdagverblijven. Maar eens ze zien dat het werkt, snappen ze dat het niet enkel een leuke aanpak is maar ook een effectieve. Aanvankelijk lijken de dingen soms chaotisch te zijn maar gaandeweg beseffen ze dat er in die chaos ook orde is, en zien ze dat kinderen dankzij autonomie veel leren en zich vrolijk, vrij en zelfbewust gedragen.”

Cie sQueezz

Cie sQueezz werd in 2012 opgericht door dansers-performers Marie-Rose Mayele-Venneman en Anne-Beth Schuurmans. Ze zien zichzelf als een onafhankelijk platform dat interdisciplinair theater en dans voor de allerkleinsten maakt. Met dit platform willen ze eveneens uitwisseling creëren tussen kunstenaars en professionals die met jonge kinderen werken.

Danseressen Sonia Si Ahmed en Elian Smits en schilderes Virginie Bailly gingen gedurende enkele weken aan de slag in verschillende kinderdagverblijven in Anderlecht en Schaarbeek. Ook in kinderdagverblijf Elmer Zuid werd een traject doorlopen. Gerd Lannoo, leidinggevende Elmer Zuid, beaamt de meerwaarde van deze interventies. Daarnaast geeft hij mee dat kinderen op een andere manier bezig zien veel verwondering teweegbracht bij de begeleid(st)ers: “Begeleid(st)ers zagen bij artistieke activiteiten andere kwaliteiten van kinderen naar voren komen. Kinderen die eerder timide zijn kwamen los wanneer er rond muziek gewerkt wordt, of waren heel geconcentreerd bij het zien van bepaalde beelden.” De begeleid(st)ers genoten zelf ook van de interventies en putten er inspiratie uit om zelfstandig aan de slag te gaan. “Zo voorzien begeleid(st)ers nu ook opwarmactiviteiten in aanloop naar motorische momenten als een dansworkshop.”

Kinderdagverblijven werken volgens een eigen logica en een eerder strikte planning; het is daarom steeds zoeken naar een goed evenwicht tussen wat beide partijen nodig hebben om optimaal samen te kunnen functioneren. Gerd vervolgt: “Kinderen zijn van nature nieuwsgierig, willen dingen aanraken, willen bewegen, willen ontdekken... Waar ligt de grens van kijken, luisteren, rondlopen, aanraken? Je kan een kind immers niet op een stoel laten zitten. Ook belangrijk is om de kunstenaar hierin te betrekken, in wat al dan niet werkt bij een jong kind. Het proces met Cie sQueezz verliep in etappes: zij werkten iets uit en kwamen het vervolgens bij ons testen, met veel ‘georganiseerde’ improvisatie.” Virginie Bailly vult aan dat het als kunstenaar makkelijker is om langere trajecten te doorlopen op één plaats, dan kortstondige interventies te doen in meerdere kinderdagverblijven. “Dit geeft ons, de kinderen en de begeleid(st)ers meer tijd en ruimte om aan elkaar te wennen en om meer in de diepte te kunnen werken.”

Genoten van dit artikel? Ontdek meer praktijkverhalen waarin met de allerjongsten rond kunst en cultuur wordt gewerkt!